8 ақпан күні Камышенка ауылдық кітапханасында мектеп оқушыларының қатысуымен ақиық ақын Мұқағали Мақатаевтың туған күніне орай, «Өшпес ғұмыр» атты кітап көрмесі ұйымдастырылды. Аталған іс-шараны өткізудегі мақсат – оқырмандарды ақын өмірімен, өнерімен таныстыру, оқушыларды Мұқағали Мақатаев сияқты өмірге бір — ақ рет келетін ұлы адамның шығармашылығын бағалауға, өз елінің мәдениетін құрметтеуге, адамгершілікке, отансүйгіштікке тәрбиелеу.
Мақатаев Мұқағали (Мұқаметқали) Сүлейменұлы 1931 жылдың 9 ақпанында Алматы облысы Райымбек ауданы Қарасаз ауылында дүниеге келген. Балалық шағы сұрапыл соғыс жылдарына тұспа-тұс келді. Ол XX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ поэзиясының дамуына үлкен үлес қосқан ақиық ақын. Әкесі соғыста қаза тауып, анасы мен әжесінің тәрбиесінде өсті. 1948-1949 жылдары ҚазМУ-дың филология факультетінде оқыған. К.Маркс атындағы кеңшарда (қазіргі «Текес») ауылдық кеңес хатшысы, мектепке мұғалім болды. 1952-1962 жылдары Қарасаздағы бастауыш мектепте орыс тілінің мұғалімі, Қазақ радиосында диктор, Шалкөде ауылында Қызыл отау меңгерушісі, Нарынқол ауданында «Советтік шекара» газетінің (қазіргі «Хан-тәңірі», жауапты хатшысы, «Социалистік Қазақстан» (қазіргі «Егемен Қазақстан») газетінде, «Мәдениет және тұрмыс» (қазіргі «Парасат»), «Жұлдыз» журналдарында әдеби қызметкер. Жазушылар одағында поэзия бөлімінің кеңесшісі қызметтерін атқарды. 1970 жылы Жазушылар одағына мүшелікке қабылданып, 1973-1974 жылы Мәскеудегі Әдебиет және өнер институтында оқыды. Ақынның тұңғыш өлеңдері «Қырман басында», «Қойшы бала — Әкітай» аудармасы «Советтік шекара» газетінде жарияланды (1949ж).
«Інімнің ойы», «Шебер» өлеңдері «Жастық жыры» атты жинаққа енді (1951ж).
Мұқағали шығармалары оқушының жүрегіне сәуле түсіреді. Өйткені ақын туған жерін, халқын, ана тілін жанындай сүйді. Оның кез келген шығармаларынан жердің, елдің биік рухы сезіледі. Алғаш Мұқағали талантын бағалаған Ә.Тәжібаев: «Өзіңнен де жігерлілеу, оттылау жас жеткіншек жеткенде, мақтанбасқа бола ма?!», – деген еді («Қазақ әдебиеті», 18.3.1960ж.). Мақатаевтың «Ильич», «Ақ қайың әні», «Ару-ана», «Мавр», «Аққулар ұйықтағанда», «Қырандастар», Чили-шуағым менің», «Шекарада», «Большевиктер», «Өмірдастан», «Арман», «Шолпан», «Досыма хат», «Отаным, саған айтам», «Райымбек! Райымбек!», «Қашқын», «Моцарт. Жан азасы» атты поэма-толғаулары бар. 650-ден астам лирикалық өлеңдерінде адам өмірінің мәні, әсемдік пен сұлулық, тазалық, ерлік, елдік, туған жер турасында терең толғаған. Ақын өмірінің соңғы кезеңінде жазған «Моцарт. Жан азасы» реквиемі пәлсапалық мазмұны, психологиялық тіні өзгеше туынды. «Табыт үні», «Халық үні», «Жесірлер үні», «Бесік жыры» аталатын 4 бөлімді туындының әрбір бөлімінде бірде табыт, бірде жесір-Ана, бірде Жер-Бесік атынан Өмір мен өлім туралы философиялық пайымдаулар айтылған. Ақын Моцарт тағдырын тілге тиек ете отырып, өмір туралы өз жанының оптимистік рухын, әрбір адамның жан түкпіріндегі арман-әнін жеткізеді. Ақын қай тақырыпта жазса да жалған сезім, жылтырақ сөзге әуес болмады. Ол туралы: «Мен жырлаймын, Сырласамын, Сыры бір замандаспен мұңдасамын. Көгендеп жыр қосағын. Келмейді жыр жасағым» немесе «Тіпті де мен емес-ті «Мен дегенім… Өзгенің жаны-сырын ұғу үшін. Өзімді зерттегенді жөн көремін», – дейді.
Мұқағали шығармашылығының тіні өзін-өзі зерттеуден тұрады. Ол поэзия құдіретін адамдық асыл сезіммен байланыстыра қабылдайды. Өмірдегі жақсылық, махаббат атаулы оның осы аяулы сезімімен былайша өріледі:
Поэзия!
Менімен егіз бе едің?
Мен сені сезесің бе,
неге іздедім?
Алауыртқан таңдардан
сені іздедім,
Қарауытқан таулардан
сені іздедім.
Мақатаевтың «Өмірдастан» атты толғауында жесір жеңге (Дариға) образы арқылы халық өмірі мен адамдық, азаматтық, адалдық , ар-намыс, рух пен нәпсі көрініс табады. Ақынның шығармалары негізінен елге, туған халқына деген сүйіспеншілігін, махаббатын, өмірге деген құштарлығын жырлауға арналған. Көптеген өлеңдеріне ән де шығарылды.
Ақынның қалам тартпаған тақырыбы қалмаған. Ана мұңын, әже зарын, жетім-жесір қайғысын, ердің ерлігін, пәк махаббатты, адалдықты, достықты жырға қосты. Халқым, елім деп еңіреп өтті.
Иә, ақын бір күндік сәуледей ағып өткен қысқа ғұмырында ұрпақтарға ұлан-ғайыр мұра қалдырған. Осы орайда, оқушылар Мұқағали Мақатаевтың ақындық талантын оқырман жүрегіне ұялату, өлеңге деген сүйіспеншілікті қалыптастыру мақсатында ақын өлеңдерін кезектесе мәнерлеп оқыды. Сонымен қатар Ф. Ахметова мен Ж. Сарипова сынды мұғалімдердің ұйымдастыруымен 5-6-7 сыныптарда ақын өмірі мен шығармашылығына арналған сынып сағаттары өтті. Кітапханашы Дана Шабакпаева «Өшпес ғұмыр» атты кітап көрмесіне библиографиялық шолу өткізіп, ақынның өлеңдері мен прозалық шығармаларын насихаттады.
Азамат Смагулов