Екінші дүниежүзілік соғыста тыл еңбеккерлерінің жеңісті жақындатуға қосқан үлесі аз емес. Майданда ер-азаматтар жаумен айқасса, тылда әйел адамдар аянбай тер төкті. Көп қиыншылық көре жүріп, күн демей, түн демей еңбектеніп, жауынгерлерді киім-кешекпен, азық-түлік, қару-жарақ сияқты қажетті заттармен қамтамасыз етті. Елде қалған қарттарға қарайласып, балаларын да өсірді. Буыны қатпаған балалар да анасының жанында жүріп ауыр жұмыстарды істеді, егін орды, мал бақты.
Соғыс бейнетін көрген балалардың бірі Шәрбан әже сол кезде 12 жаста ғана еді. Шарбан Сембайқызы 1930 жылы Бородулиха ауданына қарасты бұрынғы Романовка ауылында дүниеге келіпті. 1937 жылы мектеп табалдырығын аттаған бүлдіршін 5 жыл ғана білім алып үлгереді. Соғыс оты тұтанған соң барлық бала үшін сүреңсіз күндер басталды.
— Соғыс басталғанда бүкіл ел азаматтары қару асынып, Отан қорғауға аттанды. Ел-жұрт азан-қазан болып, абдырап қалдық. Ауылда өңкей кемпір-шал мен майданға жарамсыз жандар ғана қалды. 5-сыныпты бітірген соң кеңшарда үлкендермен қатар әр түрлі жұмыс істедім. Ол кезде күн мен түннің айырмасы жоқ еді, қай жерде шаруа бітпей жатады, бәрі соған қарай ұмтылады. Кейбірінің әлі жетпей жатады, енді бірінің денсаулығы кемшін. Қандай жұмыс болмасын кірісіп кететінбіз,- деп балалық шағын еске алды сұм соғысты әлі күнге санасынан өшіре алмаған әжеміз.
Соғыстан соң, 1947 жылы Шәрбан Сембайқызы өмірлік жары Уәш Сатыбалдинге тұрмысқа шығыпты. Алғашында Арыстанбай ауылында тұрған жас отбасы 1954 жылы Белағашқа көшіп келіпті.
Соғыстан кейінгі қираған шаруашылықты қалпына келтіру кезеңінде де, еліміз тәуелсіздік алған алғашқы жылдарда да Шәрбан әже отағасымен бірге қиыншылыққа мойымай, бір-біріне қолдау болып, аудан экономикасын көтеруге сүбелі үлес қосты. Бүгінде Уәш ата мен Шәрбан ананың шаңырағы үлкен әулетке айналған. 10 перзентке өмір сыйлаған ата-ана 24 немере, 43 шөбере сүйді. 73 жыл отасып, өмірдің ыстық-суығын бірге көрді.
— Өмір бойы адал еңбек еттік. Ұн комбинатында 20 жыл жұмыс істедім. Көп қиындықты бастан өткердік. Ұрпақтарымызға дұрыс тәрбие беруге тырыстық. Бүгінде ұлдарымыз ұяға, қыздарымыз қияға қонып, өмірден өз орындарын тапты. Шүкіршілік етеміз. Бейбіт өмірге не жетсін. Алаңсыз өмір сүру – үлкен бақыт. Бүгінгі ұрпақ қиыншылық көрмесін, ел іргесі тыныш болсын,- дейді «Алтын алқа» төсбелгісінің иегері, тыл еңбеккері.
Отағасы 4 жыл бұрын бақилық болыпты. 94 жастан асқан кейуана бүгінде Белағаш ауылында кенже ұлы Жанат Сатыбалдинов пен келіні Жадыра Қыдырбекованың қолында тұрады. Келіні Жадыраның айтуынша, еңбекпен шыңдалған Шәрбан әже бос отырғанды жаны қаламайды екен, құрақ көрпе тігіп, қолөнермен де айналысыпты. Қыздары мен келіндерін ісмерлікке баулыған ана әлі күнге дейін немере-шөберелеріне салт-дәстүрімізді үйретіп отырады.
Соңғы рет хабарласқанымызда Шарбан әже үйінде болмады, облыс орталығына туыстарының тойына кетіпті. Бұл бейбіт күннің арқасы ғой деп ой түйдік. Балалық шақтарын соғыс ұрлаған сол кездегі ұрпақ – қазіргі тыл ардагерлерінің қатары да күн санап азайып бара жатыр. Ел басына күн туғанда ауыр жұмыстар атқарып, жеңісті жақындатуға үлес қосқан тыл ардагерлерінің еңбектегі ерлігі ешқашан ұмытылмайды. Сондықтан Жеңіс күні тыл еңбеккерлерін еске алып, тағзым ету парызымыз.
Ай-Керім СӘРСЕНҚАЛИ,
«Жаңа уақыт»
