Мемлекеттік тіл – Тәуелсіз елдің негізгі рәміздерінің бірі. Кез келген өркениетті елдің өзінің Туы, Елтаңбасы, Әнұраны, шекарасы болатыны секілді мемлекеттік тілі де болады. Демек, мемлекеттік тіл де мемлекеттігіміздің негізгі атрибуттарының бірі.
Біздің Ата Заңымызда «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі – қазақ тілі» деп жазылған. Ал орыс тілі – ресми тіл және мемлекеттік тілмен бірдей қолданылады деп айтылған. Біз Конституция талаптарын мүлтіксіз орындауға міндеттіміз.
Тіл адамдардың қарым-қатынас құралы болғандықтан, ол сөйлеу әрекетінің арқауы саналады. Тіл ұлт пен ұлтты жақындастыратын өзгеше қатынас құралы. Адам тіл арқылы бір-бірімен қатынаса алады. Қазіргі таңда, еліміз өз егемендігін алып, дербес мемлекет ретінде танылуда. 2017 жылы «Қазақстан Республикасында мереке күндер тізбесін бекіту туралы» Үкіметтің қаулысына сәйкес, қыркүйектің 5-і Қазақстан халқы тілдерінің күні болып бекітілген. Бұған дейін Тілдер мерекесі 22 қыркүйекте атап өтілетін. Бұл өзгерістің басты себебі, «Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің қуаттысы – тіл» деген ұлағатты сөз қалдырған, қазақ халқының тілі үшін күрескен, Ұлт ұстазы атанған Ахмет Байтұрсынұлының туған күнімен байланысты. Жыл сайын бұл мерекені Қазақстанда тұратын ұлт өкілдері мен ұлыстар тойлап келеді. Атап айтқанда, Қазақстанда 100-ден асатын ұлттардың біразында өз тілдерін оқытатын мектептері бар және оларды мәдени-рухани қолдау бағытында Қазақстан халқы Ассамблеясы да жұмыс істеп тұр.
Жақында Бородулиха ауылының Достық үйінде ауданның 95 жылдық мерейтойына орай, «Ахмет Байтұрсынұлының көзқарастары мен бүгінгі тіл мәселесі» атты дөңгелек үстел өтті. Дөңгелек үстелдің мақсаты – тарихи өмірінде орны айрықша саналатын тұлға Ахмет Байтұрсынұлының халықтық тәлім-тәрбиелік ойларының негізінде оқушылар бойына адамгершілік, ұлтжандылық, отансүйгіштік қасиеттерді дарыту, ақын, қоғам қайраткері, педагог-ұстаздың құнды мұраларын дәріптеп, жас ұрпақты ұлттық рухта тәрбиелеу.
Дөңгелек үстелде алғашқы құттықтау сөз Бородулиха аудандық маслихаттың төреайымы Сәуле Тұрсынқызы Урашеваға берілді. Ол: «Тіл – тәуелсіздіктің айғағы. Тіл – ұлттық құжатымыз, тіл – кісілік келбетіміз. Саяси тұрақтылықтың да негізгі кілті – тілде жатыр. Себебі, тіл – қай ұлттың болмасын тарихы мен тағдыры, тәлімі мен тәрбиесінің негізі, ең құнды байлығы – қатыныс құралы екендігі сөзсіз. Қазақ тілі – халқымыздың рухани байлығы, атадан балаға, ұрпақтан-ұрпаққа мирас болып отырған баға жетпес асыл мұрамыз», – деді.
Бұдан кейін сөз кезегі Бородулиха аудан әкімінің орынбасары Мағжан Табылдинға берілді. Мағжан Еренғайыпұлы: «Әлемде өзге ұлттың қас-қабағына жәутеңдеп, еркін жүріп-тұра алмайтын, азаттықты аңсаған жұрт қаншама?! Олармен салыстырғанда, біз ата-баба аманатына қиянат келтірмей, қазақ тілімізді қаймағын бұзбай сақтаған бейбіт те тәуелсіз, бақытты халықпыз», – деді.
Бұдан кейін сөз тізгіні Абай облысы Бородулиха ауданының Мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Индира Бельскаяға және «AMANAT» партиясы филиалы төрағасының орынбасары Гүлмира Ильяшеваға берілді. Модератор: «Тіл мерекесінің 5 қыркүйек күні белгіленуінің өзіндік себебі бар. Бұл күн – «Ұлттың сақталуына да, жоғалуына да себеп болатын нәрсенің қуаттысы – тіл» дееген ұлағатты сөз қалдырған, қазақ халқының тағдыры, тілі үшін күрескен Алаш арысы, Ұлт ұстазы Ахмет Байтұрсынұлының туған күні. Енді барша қазақстандық азаматтар қазақ әліпбиінің негізін салған ғалымның туған күнінде тіл мерекесін тойлайтын болады», – деді. Осыдан кейін дөңгелек үстелдің қатысушыларына Ахмет Байтұрсынұлының өмір жолы туралы деректі бейнежазба көрсетілді.
Қазіргі заман жеке адамдардың ғана емес, тұтас ұлттардың да өткеніне үңіліп, болашағын бағдарлауға жол ашты. Ендігі жерде қазақ тілінің беделін көтеру, оның жоғын жоқтау – сіз бен біздің қолымызда.
Бұл күні сондай-ақ, Бородулиха ауданының мемлекеттік және басқа тілдерді оқыту орталығының оқытушысы Виктория Мокроусова «Ересектерге арналған қазақ тілі», Новопокровка ауылдық округі филиалының оқытушысы Әсел Ықыласова «Ахмет Байтұрсынұлының мұрасы – ұлы мұра», орталықтың тыңдаушысы Даяна Урынбаева: «Мен қазақша сөйлеймін!», – тақырыптарында баяндама оқыды. Беларусь этно бірлестігінің жетекшісі Татьяна Гузенко да барша жиналған қауымды тілдер күнімен құттықтады.
Сондай-ақ, жиын аясында өзге ұлт өкілдерінің Қазақстан халқы тілдері күніне арналған құттықтау бейнежазбасы қатысушылардың назарына ұсынылды.
Мерекелік іс-шара аудандық Мәдениет үйі әртістерінің концертімен жалғасты.
Тіл – мемлекеттің табан тірейтін тұғырлы темірқазығы. Тіл – ұлттың тірегі. Тіл – халқымыздың рухани байлығы, өткені мен болашағы. Тіл – тазалықтың, пәктіктің, имандылықтың жаршысы. Тіл – тәуелсіздігіміздің қуатты құралы, асыл ой мен парасат белгісі, елдігіміз бен бірлігіміздің туы. Ендеше, мемлекеттік тілдің мәртебесі биік болсын!
Серік Тлекұлы
