Дзюдо күресі – ежелден келе жатқан спорт түрлерінің бірі. Дзюдо күресінде қолданылатын әдіс-тәсілдер сан алуандығымен қызықтырады. Жарыста белдескен жас балуандар да шама-шарқынша әсерлі күрес өнерін көрсетіп, түрлі амалдарды қолданып, жанкүйерлердің делебесін қоздырады.
Осы жылдың 8 сәуірінде Новопокровка ауылдық округінде Бородулиха ауданының 95 жылдығына арналған «Берекелі Бородулиха» атты 2009-2014 жылдары туған ұлдар мен қыздар арасында дзюдо күресінен аудандық ашық біріншілік өтті. Бұл ауқымды жарыс Новопокровка ауылының М. Әуезов атындағы қазақ орта мектебінде ұйымдастырылды. Жарысқа Новопокровка, Бородулиха, Петропавловка, Жезкент кентінің екі командасы және Семей қаласынан алты команда, жалпы ұзын саны 90-ға жуық жас дзюдошы қатысты. Аудандық ашық біріншілікте дзюдодан бірнеше салмақ дәрежесіндегі мықтылар анықталды.
Ұйымдастырушылардың айтуынша, жарыстың мақсаты – дзюдо күресін ауданымызда дамыту, жасөспірімдер арасында салауатты өмір салтын насихаттау, спорттық шеберлікті шыңдау.
Жапондардың дзюдо күресінің даму тарихы 1882 жылы әскери жекпе-жек шебері Дзигоро Каноның оны жеке күрес ретінде дамытуынан басталады. Қазіргі уакытта дзюдо күресі 200-ден астам елде жанданып келеді. «Дзюдо» ұғымы «жұмсақ немесе «епті» деген сөздердің мағынасына жақын. Дзюдо күресі Қазақстанға еркін, грек-рим, самбо күрестерінен кейін XX ғасырдың 70-жылдарынан кейін кеңінен тарала бастады.
1973 жылы Қазақстан спорткомитеті дзюдо күресін елімізде дамыту туралы шешім қабылдайды. Осы жылы Қазақ дене тәрбиесі институтында дзюдо күресінен мамандық ашылады.
Кеңес Одағы кезінде алғашқы бүкілодақтық жарыстарда ағайынды Сергей және Геннади Батшаевтар, В.Ярославцев жеңіске жетті. Дзюдо күресінен алғашқы халықаралық жарыстарда Марат Әзімбаев өнер көрсетіп, жастар арасында Еуропа біріншілігінің (1975 жылы) жеңімпазы атанды. Мәжит Есенбаев 1968 жылы өткізілген КСРО — ГДР мачтық кездесуінде чемпион атанды.
XX-ғасырдың 70-80 жылдарында КСРО және жазғы спартакиадаларда күрескен халықаралық дәрежедегі спорт шеберлері Али Хамхоев, Қайрат Мысықбаев, Сергей Аширов, Бостан Жаңбырбаев, Ахат Аширов, Анна Сон, Мәншүк Дәулеткереева, КСРО біріншілігінің жеңімпаздары Ирина Семенюк, Евгения Богунова, Сергей Шакимов, Иван Каразелиди, Ерлан Алпысбаев, Асланбек Омаров, т.б. дзюдо күресінің дамуына өлшеусіз үлес қосты.
Қазақстанның Тәуелсіздік алуынан кейін дзюдо күресінің жаңа даму кезеңі басталды. Қазақстан барлық халықаралық жарыстарға өзінің жеке ұлттық құрама командасымен қатысуға мүмкіндік алды. Бұл ретте Республикалық дзюдо федерациясы да нәтижелі жұмыс атқарды. Федерация жұмысын әр кезеңдерде белгілі спорт ұйымдастырушылары Санжар Жандосов, Юрий Кислицин, Дүйсенбай Дүйсенов, Мәжит Есенбаев, Темірхан Досмұхамбетов, Бекет Махмутов, Кеңес Рақышевтар басқарып, дзюдо күресінің Қа- зақстанда дамуына елеулі үлес қосты.
Қазақсанда жыл сайын дзюдоға деген қызығушылық артуда. Ересектер, жастар және жасөспірімдер арасында ел біріншіліктері өтіп тұрады, оған Қазақстанның түкпір-түкпірінен спортшылар қатысады, бұл дзюдоға қызығушылық танытқандардың саны мен сапасының көтерілгенін көрсетеді.
Сонымен, дзюдодан өткен аудандық ашық біріншілік қорытындысы бойынша өз салмақ дәрежесінде ұлдар арасында Әлинұр Әбділхан, Әлихан Қанатұлы, Айқын Асанұлы, Ғибрат Жұмабек, Жандос Тлеухан, Дінмұхамед Сабиев, Санжар Маратов, Мейрам Болат, Мейіржан Оразаев, Ақниет Әбділхан, Ерасыл Асылбекұлы жеңімпаз атанды. Қыздар арасында өз салмақ дәрежесінде Анжелика Бақтиярова, Нұрай Батырханова, Іңкәр Дәулетқызы жеңіске жетті. Барлық жеңімпаздар мен жүлдегерлер мақтау қағаздармен және медальдармен марапатталды.
Жалпы, сайыс барысында бәрі де болады. Тек әркім өзі жіберген қателіктен сабақ алғаны, аянбай тер төккені жөн. Бұл балуандарға алдағы уақытта қателік жібермеуге мүмкіндік береді. Себебі, татами төріндегі тартысты бәсекелер алдағы үлкен жетістіктерге, жеңімпаздар қатарынан көрінуіне жол ашады.
Ал биыл жетістікке қол жеткізе алмаған балуандар алдағы жылдарда ол олқылықтың орнын толтырады. Оны жарыс барысында айқын аңғардық. Сондықтан, балуандар үнемі дайындығын пысықтап, спортқа үнемі көңіл бөліп отыруы тиіс. Сонда ғана жоғары нәтижені бағындыруға болады.
Бұл ретте, жаттықтырушылар да шәкірттеріне зор сенім артады. Оларды баулиды, тәрбиелейді. Соның нәтижесінде, ауданның жас балуандары талай додада топ жарып, талай чемпионның жұлдызы жарқырап жүр.
Жастардың денешынықтырумен, спортпен тұрақты шұғылдануына жағдай жасайтын болсақ, жасөспірімдер арасында қылмыс та азайып, темекі шегу, есірткі қолдану сияқты мәселелерді шешуге мүмкіндік туары сөзсіз. Сондықтан, Президентіміз бұқаралық спортты дамытудың маңыздылығына баса мән беріп келеді. Ал Мемлекет басшысы басымдық беріп отырған осы игілікті істі жергілікті жерлерде өрістетіп, дамыту – баршамызға ортақ міндет.
Біз Бородулиха ауданының спортшыларына қазақ елінің байрағын әлемдік жарыстарда желбіретулеріне тілектестік білдіреміз!
Азамат Смагулов