Бородулиха ауданында аграрлық секторды дамытуға үлес қосып отырған ірі шаруашылықтардың бірі – «Е.Зайтенов» шаруа қожалығы.
Мақаншы ауылында дүниеге келген Ерлан Әмірбекұлы 1973 жылы Бородулиха ауданындағы «Заветы Ильича» ұжымшарына мүше болып, еңбек қорғау жөніндегі инженерден бастап ұжымшар басқармасы төрағасы қызметіне дейін жоғарылады. 1985 жылы Семей зооветеринарлық институтын зооинженер мамандығы бойынша бітірген. 1996 жылы аталған ұжымшар негізінде «Асыл» серіктестігі құрылып, ол таратылғанға дейін басшылық жасады. 2001 жылдың наурыз айында «Е.Зайтенов» шаруа қожалығын құрды. Содан бері өсіп-өркендеген «Е.Зайтенов» бүгінде облысымыздағы ірі шаруашылықтардың біріне айналды. Қазіргі күні қожалық иелігінде 8,5 мың гектар жер, мың бас мал бар. Ет-сүт бағытында ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірумен айналысады. Шаруашылықта сүт, өсімдік майын өңдейтін цехтар, мал сою цехы, наубайхана жұмыс істейді. Нан-тоқаш өнімдеріне пайдаланылатын ұнды тартатын өз диірмендері де бар.
— Қазіргі таңда 8,5 мың гектар жеріміз бар. 1000 бас ірі қара бар. Ет-сүт өнімдерін шығарамыз. Шұжықтың бірнеше түрін, сүт және ірімшік, сары май, ақ ірімшік, қаймақ сынды сүт өнімдерін өндіреміз. Өнімдеріміз облыс орталығында 100-ге жуық дүкенде саудаланады. Ең бастысы, халыққа табиғи шикізаттан алынған экологиялық таза өнімдер ұсынып отырмыз. Ұн тартатын өз диірменіміз бар. Бірінші сұрыпты және кебекті ұн дайындаймыз. Қолымыздан келгеннің бәрін өндіреміз,- дейді қожалық басшысы Ерлан Зайтенов.
Ірімшік қожалықтың тауарлы-сүт фермасындағы арнайы цехта дайындалады.
— Ірімшік әзірлеу үшін сүтті қабылдаған соң оны залалсыздандырамыз да, ірімшік қайнатамыз. Сүттің сары суы бөлініп шыққан соң ақ ірімшікті сүзіп алып, тұздаймыз. Одан кейін қалыпқа салып, қатырамыз. Қатқан ірімшік қаптама цехында қапталады да, тоңазытқыш бөлмеде 40 күн сақталады. 40 күннен соң дүкендерге жеткіземіз. Ірімшік 6 ай сақтауға жарамды, — дейді басшысы Александр Годунов.
Мұнда тәулігіне 4 200 литр сүт өңделіп, одан 350 келі қатты ірімшік алынады екен. Сонымен қатар майлылығы 2,5 пайыздық пастерленген сүт, 15 және 20 пайыздық қаймақ және сары май өндіріледі.
Мол әрі сапалы өнім алу үшін малға да жайлы жағдай жасалуы қажет. Қазіргі күні қора-жайларға жөндеу жұмыстары жүргізіліп жатыр. Сауын сиырлар тұратын орын, төлдейтін бөлме, бұзауларды бөліп бағатын қора – барлығы қарастырылған. Жем-шөп беру, суару да оңтайландырылған. Сиырлар заманауи құрылғылармен сауылады. Тіпті бірер жыл бұрын мал күтіміне роботтарды да араластырыпты.
Ерлан Әмірбекұлының айтуынша, ең басты қағида – қора-жайларда тазалықтың сақталуы. Тазалық болмаса, сүтте дәм болады әрі дайындалған ірімшік бірікпей, үгітіліп кетеді. Сондықтан, еңбек еш кетпес үшін, басшылық жұмысшылардан тиянақтылық пен тазалықты қатаң талап етеді.
Қожалықта Симментал, Голшитино-фриз тұқымды сиырлар бағылады. 405 сиыр сауылады. Әрқайсысы орта есеппен күніне 15 литр сүт береді. 10 литрден аз сүт берген, арық сиырлар бірден мал сою пунктіне жіберіледі.
Бір мал орта есеппен 260 келі ет берді. Сойылған малдың терісі сыпырылып, еті алынған соң тоңазытқыш бөлмесіне жөнелтілсе, бас-сирағы мен ішек-қарны тазартылып, сұраныс бойынша саудаланады.
Минус 20 градуста тоңазытылған ет шұжық цехында өңделеді. Ет тартылып, дәмдеуіштер қосылған соң арнайы пештерде ысталып, қапталып, шұжық әзірленеді, содан соң тоңазытқышқа жөнелтіледі. Мұнда қақталған, ысталған шұжықтың бірнеше түрі дайындалады. Шаруашылық енді балқытылған ірімшік жасауды қолға алмақ. Қазіргі күні шұжық жасау цехының технологтері Барнауылдағы ірімшік жасау ғылыми-зерттеу институтында тәжірибе үйреніп жатыр.
Шаруашылық иелігіндегі 8,5 гектар жерде арпа, бидай, күнбағыс, жем-шөп өсіріледі. Биылғы көктемгі дала жұмыстары уақтылы аяқталыпты. Қамбаға түскен бидай өз диірмендерінде тартылып, наубайханада нан-тоқаш өнімдері пісіріледі. Күнбағыс май тартатын цехта өңделіп, сұйық май әзірленеді.
Шаруа қожалығы 160 адамды жұмыспен қамтып отыр. Ауданның әлеуметтік-экономикалық дамуына үлкен үлесін қосып отырған шаруашылық қайырымдылық шараларына да белсене атсалысады.
Ай-Керім СӘРСЕНҚАЛИ,
«Жаңа уақыт»
