Бородулиха аудандық полиция бөлімінің көші-қон қызметі 2024 жылдың 1 қаңтарынан бастап 2016 жылғы «Саусақ ізі және геномдық тіркеу туралы» Заңына сәйкес, азаматтардың міндетті түрде саусақ ізін тіркеуі енгізілетінін хабарлайды.
Бұл халыққа қызмет көрсету орталықтарына жаңадан жеке басын куәландыратын құжаттарға (төлқұжат, жеке куәлік) жүгінген кезде болатынын ерекше атап өткім келеді. Яғни, әртүрлі себептермен жеке куәлікті немесе төлқұжатты ауыстыру кезінде, жоғалған жағдайда оны қалпына келтіру кезінде және т.б.
Басқаша айтқанда, бұл дәл қазіргідей құжаттау процесі, ол жай ғана саусақ ізін алу кезеңін қосады, ол сөзбе-сөз 5-10 минутты алады, осылайша, сіздің құжаттарыңызды одан да көп қорғайды. Бұл күнделікті өмірде де, жазатайым оқиғалар кезінде де жеке басты куәландыратын құжаттарды қалпына келтіру рәсімін жеңілдетеді және жеделдетеді, оның ішінде елден тыс жерде құжаттарын жоғалтқан азаматтарды анықтау процесін жеделдетеді және олардың Қазақстан Республикасына оралу процесін жеңілдетеді.
Елімізде биометриялық төлқұжаттарды енгізудің мақсаты – халықаралық азаматтық әуе тасымалының қауіпсіздігі мен сапасын одан әрі арттыру, жеке басын куәландыратын құжаттарды жалғандықтан қорғау, мемлекеттік шекараны кесіп өту кезінде жеке тұлғаларды жедел және нақты сәйкестендіру процесін жетілдіру. Мұның бәрі электронды сақтау құралдары бар құжаттарға беретін артықшылық.
БҰҰ Статистика бюросының мәліметі бойынша, 2002 жылдан бері 60-тан астам, ал 2009 жылдан бастап әлемнің 118 елі биометриялық тіркеуді енгізу бойынша ұлттық жобаларды жүзеге асыра бастады. Бұл саусақ іздері, тұлғаның екі өлшемді және үш өлшемді суреттері, ДНҚ, қолтаңба және т.б.
Мысалы, Германия 2003 жылдан бастап өз азаматтарының толық биометриялық деректері бар жол жүру құжатын енгізген ЕО-ның бірінші елі болды — енді паспорт чипіне иесінің цифрлық фотосуретінен басқа саусақ іздері енгізіледі.
Түркияда 2009 жылдан бастап шетелдік төлқұжаттарды алатын барлық кәмелетке толған азаматтарды саусақ ізімен тіркеу кезең-кезеңімен жүргізілуде. Осы уақыт ішінде елдегі 85 миллион ересек халықтың 20 миллионы тіркеліп үлгерді.
Үндістанда биометриялық сәйкестендіру жобасы 2010 жылы басталып, әлемдегі ең ірі биометриялық бастамаға айналды. Елдің 1,3 миллиард тұрғынының жалпы саны 1,1 миллиарды саусақ ізін алды.
Оңтүстік Кореяда 2012 жылдан бері азаматтар 16 жасында жеке куәлік алған кезде саусақ ізімен тіркеуден өтеді.
Қытайда 2011 жылы ҚХР резидентінің жеке куәлігі туралы заңға түзетулер қабылданды, оған сәйкес, қазір елдің барлық азаматтары жеке куәлікті алу немесе ауыстыру кезінде саусақ ізін алады.
Әзербайжанда 2018 жылдан бастап жеке басын куәландыратын құжаттарды алған кезде міндетті түрде саусақ ізін алу жүргізіледі.
Сондай-ақ, 2009 жылдан бастап Еуропалық Одаққа кіретін барлық азаматтарға биометриялық тіркеу қолданылады, бұл Шенгеннің 15 еліне виза беруді бақылауға және қалаусыз адамдардың кіруіне жол бермеуге мүмкіндік береді.
2003 жылдан бастап Беларусь Республикасы азаматтарды биометриялық тіркеуді бастады, оған сәйкес, азаматтар, шетелдіктер және LBG ерікті түрде саусақ іздерін тіркеуге құқылы.
Жоғарыда аталған елдерде халықты тіркеу негізінен қауіпсіздікті қамтамасыз ету, мемлекет халыққа көрсететін қызметтердің сапасын және ыңғайлылығын арттыру үшін қолданылады.
Халықты биометриялық тіркеу жүйесі бірқатар елдерде мемлекеттік ақпараттық жүйелердің маңызды элементі, азаматтардың құқықтары мен міндеттерін жүзеге асырудың маңызды құралы болып саналады.
Руслан Қоңақбаев,
Бородулиха аудандық ІІБ көші-қон қызметі тобының аға инспекторы, полиция майоры